آیا مشکل فریدون جیرانی است؟

فریدون جیرانی پیش از این هم در سینما و هم در مطبوعات فعالیت می کرد ضمن اینکه مدت دو سال یک برنامه سینمایی به نام «هفت» را هم روی آنتن می برد! پس حتی اگر بپذیریم که جیرانی به خاطر سبک خاص فیلمسازی اش که علاقمند به درامهایی با محوریت موضوعات اجتماعی است در حلقه فیلمسازان نزدیک به انصار نباشد نمی تواند به مانند کسانی مانند داریوش مهرجویی در موضع اپوزیسیون هم قرار گیرد و حداقلش این است که او را باید در زمره فیلمسازان میانه قرار داد.

آیا محتوای فیلم مشکل ساز شده؟

آیا مشکل انصار با محتوای «من مادر هستم» است؟ بعید است چنین مساله ای هم در میان باشد؛ برای روشن شدن قضیه مروری می کنیم بر خط داستانی این فیلم که به لحاظ لحن روایی فیلم یکی از بهترین آثار سالهای اخیر سینمای ایران است. «من مادر هستم» داستان دختر جوانی(با بازی باران کوثری) را روایت می کند که در آستانه ازدواج با پسر جوانی(با بازی امیرحسین آرمان) قرار دارد که اتفاقا هر دوی اینها یعنی هم پسر و هم دختر به هم علاقه دارند اما گره اصلی درام جایی رقم می خورد که این دختر جوان شبی از شبهای بحرانی زندگیش به نزدیکترین دوست خانوادگی شان که مردی است میانسال(با بازی حبیب رضایی) پناه می برد و عشق قدیمی این مرد جوان به دخترک آن هم دخترکی که این مرد را مانند پدرش می دیده مجالی را فراهم می کند برای تجاوز به دخترک و از اینجا به بعد است که داستان مسیری پرپیچ و خم را می پیماید. چراکه دخترک در دفاع از خود برآمده و این دوست خانوادگی را به قتل می رساند اما مادر این دخترک(با بازی هنگامه قاضیانی) به خاطر اینکه دختر را از مجازات اعدام رها کند خود قتل را بر گردن می گیرد و از آن سو پدر این دخترک(با بازی فرهاد اصلانی) هم در معادله ای چندمجهولی گرفتار می شود و به جستجوی اشتباهات زندگی خویش می پردازد. در این بین همسر آن دوست خانوادگی(با بازی پانته آ بهرام) هم تحت هیچ شرایطی از خون همسرش نمی گذرد و شرایطی را فراهم می کند که عامل واقعی قتل پای چوبه دار برود.

داستان «من مادر هستم» تلخ و تکان دهنده است اما فارغ از تکان دهندگی آن قدر عبرت آموز است که بتواند حداقل نیمی از مخاطبانی که فیلم را می بینند به اصلاح روابط رفتاری خود با فرزندان و رفقای صمیمی شان وادارد ضمن اینکه آن طور که انصار حزب ا.. در بیانیه اش آورده هیچ جای فیلم نه حرفی از زنا زده می شود و نه به عادی سازی فحشا پرداخته می شود! ضمن اینکه در فیلم تنها تصویری ارائه می شود از مراودات دو خانواده ای که به واسطه گره داستان به هم ربط پیدا می کنند پس باز هم آن طور که دوستان انصار گفته اند فیلم بخش عمده ای از جامعه را گرفتار فحشا تصویر نکرده!!!

تئوریسینهای انصار حزب ا.. حتما آرشیوی کامل از روزنامه های کشور را در اختیار دارند. پس برای آن که درک کنند داستان فیلم نه برآمده از سوء نیت که بیشتر در راستای رونمایی از بخشی از اتفاقات دردناکی است که در جامعه ما روی می دهد کافی است نگاهی بیندازند به صفحه حوادث یکی از همین روزنامه ها! مطمئنا بیان حقیقت همواره تلخ است اما اینکه بخواهیم با ندیدن و نگفتن حقیقت، خط بطلانی بکشیم بر حضور آن، کاری عبث کرده ایم که فقط و فقط به افزایش تلخی می انجامد.

تسویه حساب با وزیر ارشاد

با این حال آنچه هویداست اینکه مشکل نه فریدون جیرانی است و نه خط داستانی «من مادر هستم»؛مساله تسویه حساب با وزیری است که احتمالا به لحاظ خط فکری همراه هسته اصلی انصار حزب ا.. نیست و البته یک ضرب شست نشان دادن به مدیر سینمایی این وزیر. کیست که نداد شمقدری از همان ابتدای روی کار آمدنش سعی داشت با ایحاد رایطه ای حسنه با فیلمسازان مطرح کشور شرایطی آرام برای امتداد فعالیت آنها فراهم آورد؛ اولین نتیجه این تلاش هم رفع توقیف فیلمهایی بود مانند «به رنگ ارغوان»، «تسویه حساب» و «آتشکار» و امتداد آن هم به جایی رسید که شمقدری شخصا اعلام کرد که برای ساخت «اشغال» بیضایی هر کمکی از دستش برآید انجام خواهد داد اما متاسفانه مخالف خوانهای سیاسی که سازوکار بالاترین مقام سینمایی دولت را عاملی می دانستند برای دوستی دولتمردان با سینما و در نهایت خط بطلان کشیده شدن بر تصورات غلطی که آنها از  دیدگاه سینمایی دولت ارائه کرده بودند تا توانستند در مسیر برنامه های شمقدری سنگ انداختند. این سنگ اندازی ها بعد از تعطیلی خانه سینما به اوج خود رسید و کار به جایی رسید که گروهی از حلقه مفسدان اقتصادی خانه سینما با سنگر گرفتن پشت حوزه هنری خود را به عنوان متولی فرهنگ کشور جا زدند.

شکی وجود ندارد که بیانیه اخیر انصار حزب ا.. هم در امتداد تخریب وجهه فرهنگی دولت است وگرنه انتقاد وارد کردن به یک اثر هنری می تواند با دیدگاهی کاملا تعاملی تر از این هم صورت گیرد؛ مثلا سران انصار که متاسفانه هیچ کجای بیانیه های خود نامشان را ذکر نمی کنند می توانستند وقت ملاقاتی از وزیر ارشاد یا رییس سازمان سینمایی گرفته و در این باره با وی صحبت کنند اما از آنجا که هدف بیشتر تخریب یک خط سیاسی است  و دعوا ربطی به مقوله ای به نام سینما ندارد، به سرعت یک بیانیه که حتی به لحاظ ادبی ویرایش نشده تنظیم شده و روانه خبرگزاریهای نزدیک به تفکر مقابل دولت می شود تا شرایطی جدید برای هجمه علیه دولت فراهم شود.

دوستان انصار کافی بود به طور عمیق تر به پاراگراف دوم بیانیه خویش بنگرند تا رفتاری معقولتر از این نشان دهند. منظورم آنجایی است که با مدد گرفتن از کلام امام حسین(ع)، امر به معروف و نهی از منکر را نخستین فریضه قرار می دهند! بله، دوستان انصار آنچه شما از آن نام بردید نخستین فریضه است اما مساله اینجاست که شما با دیدگاهی یکجانبه دور امر به معروف را خط کشیده و فقط و فقط نهی از منکر را در دستور کار قرار داده اید.

اینها را که کنار بگذاریم هیچ گاه نفهمیده ایم چرا انصار حزب ا.. در هر بیانیه ای که صادر می کند به جای اینکه به طور صریح دیدگاههای خویش را به عنوان دیدگاه یک تشکل با تعداد افرادی خاص مطرح نماید از مردم متدین مایه می گذارد و نظر خود را نظر مردم متدین می داند. به خدا قسم ما هم دین داریم و اگر خدا قبول کند، سعی می کنیم متدین باشیم و اتفاقا  با این افراطی گری ها هیچ میانه ای نداریم.

راستی این دوستان انصار  اگر واقعا در عرصه سینما صاحب نظر هستند چرا از امکانات و ابزاری که در اختیارشان قرار گرفته برای ساخت تعدادی اثر درجه یک استفاده نمی کنند؟ آثاری که الگوهایی باشند برای سایر فیلمسازان تا از روی دست انصار، مشق کنند؟

صبح امروز در پی فراخوان عمومی انصار حزب‌الله، تجمع اعتراض‌آمیزی به خاطر اکران فیلم «من مادر هستم» روبه‌روی ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بهارستان برگزار شد.

در ادامه تجمع جمعی از انصار حزب‌الله، نماینده این تشکل پشت تریبون آمد و پس از قرائت قسمتی از وصیت‌نامه امام‌خمینی(ره) خطاب به جمع گفت: ما در ایام محرم هستیم و در ایام شهادت امام حسین (ع) شهید جاودانه نهی از منکر، تحصن خود را آغاز می‌کنیم. ما با ترویج منکرات در سینما مخالفیم و تا ابطال پروانه نمایش فیلم جیرانی به کار خود ادامه می‌دهیم.

سخنگوی معترضین در ابتدای این تحصن که از ساعت 11 آغاز شد، با تاکید بر اینکه تا زمان ابطال پروانه نمایش‌های فیلم‌های مروج خیانت این تحصن ادامه دارد‌، بیانیه‌ای را قرائت کرد که بخش‌هایی از آن بدین شرح است: « در ماه متبرک محرم با هدف مقابله با روند افسار گسیخته اشاعه منکرات از سوی سازمان سینمایی تحصن خود را آغاز و بنا بر بند میم وصیت‌نامه حضرت امام (ره) این عمل را مصداق نهی از منکر می‌دانیم.مسئولانی که مقامشان بر خون شهدا بنا گشته اما اکنون امکانات نظام اسلامی را در جهت ترویج منکرات به کار گرفته‌اند بدیهی است اعتراض مسلمانان متعهد تا توقیف و ابطال همه مجوزهای فیلم‌های مروج خیانت ادامه خواهد داشت.»

آنها در ادامه شعارهایی را در جهت مقابله با سینمای ضد اسلامی سردادند، «این سینما مروج فساد است» ،‌«تعطیل آن برای ما صواب است» ،‌«کو عفت‌، کو غیرت مسئولین فرهنگی،‌ خجالت» ،«این سینمای فاسد تعطیل باید گردد»،«آن مسئول بی غیرت تعویض باید گردد» انصار حزب‌الله با سر دادن شعار‌هایی مثل «نماینده مجلس، نظارت، نظارت»، «وای اگر خامنه‌ای حکم جهادم دهد»، «حزب‌الله بیدار است، از ابتذال  بیزار است»، «این سینما مروج فساد است، تعطیلی‌اش برای ما ثواب است» و «ما اهل کوفه نیستیم، پول بگیریم بایستیم» تعدادی از شعارهای انصار حزب الله بود.

 

در مقابل در این تجمع جمعی از سینماگران و موافقان اکران فیلم «من مادر هستم» در دفاع از این وزارتخانه در مقابل آنها حاضر شدند که چهره‌هایی چون حبیب‌ کاوش سخنگوی شورای صنفی نمایش، علی سرتیپی، خسرو امیرصادقی، رضا رخشان، عبدالله علیخانی ، سیدضیاء هاشمی،سیدجمال ساداتیان، نازنین مفخم، فرهاد اصلانی (بازیگر «من مادر هستم»)، سعید سهیلی و غلامرضا موسوی (تهیه‌کننده «من مادر هستم»)‌ در میان آن‌ها دیده می‌‌شد و با سر دادن شعارهایی چون  «سینما سینما حمایتت می‌کنیم» و «وزیر باغیرت حمایت حمایت»،  با شعار«خوارج، خوارج، حیا کن، سینما را رها کن»، «الله اکبر، خامنه‌ای رهبر»، «جیرانی، کاهانی حمایتت می‌کنیم»، «خوارج، نیرنگتان دیگر اثر ندارد» و «هنرمند بیدار است، از خوارج بیزار است» حمایت خود  را از این فیلم سینمایی اعلام کردند.

 

شعارهای مقابله‌ای معترضان و همچنین سینماگران به حدی رسید که گاه با یکدیگر درگیری لفظی پیدا کردند، ضمنا انصار حزب الله تاکید داشتند که تا لغو مجوز و پایان اکران فیلم‌ها تحصن خود را ادامه می‌دهند. سرانجام سینماگران حاضر هم با انتشار بیانیه‌ای تجمع را ترک کردند و یک ساعت بعدتر هم انصار حزب‌الله متفرق شدند.

غلامرضا موسوی تهیه کننده فیلم «من مادر هستم» نیز که در این تجمع حضور داشت گفت: «مقام معظم رهبری بارها حکم به آرامش داده‌ و فرموده‌اند که فضا قبل از انتخابات متشنج نشود، ولی بعضی‌ها بر خلاف این توصیه دارند آن را گل‌آلود می‌کنند تا ماهی‌های خود را بگیرند و با رقبایشان تسویه حساب سیاسی کنند.»

از سوی دیگر وزیر ارشاد در جدیدترین اظهارنظرش درباره‌ی اعتراض برخی گروه‌ها به اکران بعضی فیلم‌ها گفت: از نقد استقبال می‌کنیم اما باید در محیط منطقی بحث شود و فضا به سمتی برود که خود تهیه کننده و کارگردان جوابگوی نقدها باشند البته ما هم وظیفه نظارتی خود را انجام می‌دهیم. 

سید محمد حسینی بدون نام بردن از فیلم خاصی، تصریح کرد: در برخی فیلم‌ها وقتی می‌خواهیم نشان دهیم شیوه زندگی برخی خانواده‌ها اسلامی نیست باید نشان داد چه تخلفات و روابط نامناسبی دارند که منجر به بن‌بست‌هایی در زندگی آنها می‌شود. گاهی فیلم می‌خواهد به موضوعی اشاره کند و بعد تبعات منفی آن را بیان کند که این برای جامعه پند آموز است، لذا جامعه سعه‌ صدر داشته باشد البته چارچوب ها باید رعایت شود.

نکته قابل توجه این که جزء در دقایقی هیچ کدام از مسئولان وزارت ارشاد جلوی درب این وزارتخانه حاضر نشدند.  همچنین یکی دیگر از سخنگویان انصار حزب الله ضمن مقایسه تلویحی بین سید محمد حسینی وزیر فعلی و مهاجرانی وزیر اسبق ارشاد چنین رفتارهایی را از سوی وزارت ارشاد محکوم کرد.

بنابراین گزارش اهالی سینما که خود را سینه سوختگان سینما دانسته اند بیانیه ای صادر کردند.
در بخشهایی از این بیانیه آمده است:
-ما اهالی سینه سوخته سینما، با گردهمایی در مقابل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مواجهه با گروهی که خود را انصار می‌نامند و با الفاظ رکیک از مسئولان فرهنگی و سیاسی نام می‌برند اعلام می‌داریم:

-اگر کسی راجع به فیلمی اعتراض دارد نباید در کف آسفالت خیابان به فحاشی به مسئولان و دیگران به آن بپردازد.

- ما اعتقاد داریم اعتراض برابر چند فیلم فقط یک بهانه است و بیشتر اهداف سیاسی را دنبال می‌کند.

- ما اهالی سینما تا افشای این حقیقت خودجوشانه در این صحنه باقی خواهیم ماند.

درپی این اتفاقات؛ مهدی عظیمی میرآبادی سرپرست شورای نظارت و ارزشیابی از اعمال اصلاحاتی در فیلم، بدون پائین کشیدن «من مادر هستم» از اکران خبر داد. این مسئول سینمایی با اشاره به تغییر در پایان‌بندی فیلم «من مادر هستم» گفت: البته فیلم از اکران پائین کشیده نخواهد شد و به مرور اصلاحاتی را که قرار است صورت گیرد بر روی همه نسخه‌های فیلم اعمال می‌شود عظیمی در خصوص چگونگی این اصلاحات گفت: این تغییر و اصلاحات به صورت جزئی به تهیه‌کننده اعلام می‌شود و تهیه‌کننده موظف است ایرادهایی که در پایان‌بندی فیلم وجود دارد را بر طرف کند. وی تاکید کرد:  این تصمیم برای برطرف شدن سوءتفاهم هایی که درباره فیلم به وجود آمده گرفته شده است.

این در حالیست که آئین افتتاحیه نمایش فیلم سینمایی «من مادر هستم» به کارگردانی فریدون جیرانی چهارشنبه شب در سینما آفریقا برگزار شد. در همین رابطه مهر امروز تصاویری از این مراسم منتشر کرده است؛ در این عکس ها جمعی از بسیجیان و اعضای انصار حزب الله در حال جر و بحث با جیرانی در حاشیه اکران این فیلم هستند. انصار حزب الله ایران دیروز نیز در بیانیه‌ای با اشاره به اتمام مهلت ضرب الاجل لغو مجوز این فیلم و عدم واکنش ارشاد در برابر این خواسته، از مردم برای شرکت در تحصن در مقابل سازمان سینمایی دعوت کرد.

باران کوثری، حبیب رضایی، هنگامه قاضیانی، فرهاد اصلانی، پانته‌آ بهرام و امیرحسین آرمان در «من مادر هستم» بازی می‌کنند که از چهارشنبه پیش در سینماها اکران شده است. داستان درباره یک خانواده‌ طبقه‌ متوسط است که در شرایط بحرانی به بررسی و ارزیابی زندگی خود می‌پردازند.